Is Ghee gezonder?
Ghee is een soort geklaarde boter. Het vetgehalte is hoger dan dat van boter, omdat het water en de melkbestanddelen zijn verwijderd. Het wordt in de Indiase en Pakistaanse culturen al duizenden jaren gebruikt. De term komt van het Sanskriet woord dat “besprenkeld” betekent. Ghee is ontstaan om te voorkomen dat boter bederft bij warm weer. Behalve in de keuken wordt het ook gebruikt in de Indiase alternatieve geneeswijze Ayurveda, waarin het bekend staat als ghrita. Aangezien de melkbestanddelen zijn verwijderd, hoeft ghee niet te worden gekoeld en kan het verscheidene weken bij kamertemperatuur worden bewaard. Net als kokosolie kan ghee vast worden wanneer het bij lage temperaturen wordt bewaard.
Hoe wordt het gemaakt?
Ghee wordt gemaakt door boter te verhitten om het vloeibare en het melkvaste gedeelte van het vet te scheiden. Eerst wordt de boter gekookt tot het vocht verdampt is en de melkbestanddelen zich op de bodem van de pan vastzetten en goud- tot donkerbruin kleuren. Vervolgens laat men de overblijvende olie (de ghee) afkoelen tot hij warm wordt. Daarna wordt het gezeefd en overgegoten in een afsluitbare glazen pot. Ghee kan gemakkelijk thuis worden gemaakt, het liefst biologische boter die afkomstig is van grasgevoerde koeien.
Hoe is het in vergelijking met boter?
Ghee en boter hebben vergelijkbare voedingssamenstellingen en culinaire eigenschappen, hoewel er een paar verschillen zijn. Ghee bevat een hogere vetconcentratie dan boter. Gram voor gram levert het iets meer boterzuur en andere verzadigde vetten met een korte keten. Reageerbuis- en dierstudies wijzen erop dat deze vetten ontstekingen kunnen verminderen en de gezondheid van de darmen kunnen bevorderen. Het bevat ook iets meer geconjugeerd linolzuur, een meervoudig onverzadigd vet dat kan helpen om meer vet te verliezen. Over het geheel genomen zijn de verschillen tussen de twee klein, en zal de keuze voor de ene boven de andere je gezondheid waarschijnlijk niet significant beïnvloeden. Ghee is echter volledig vrij van de melksuiker lactose en het melkeiwit caseïne, terwijl boter kleine hoeveelheden van beide bevat. Voor mensen die allergisch of gevoelig zijn voor deze zuivelbestanddelen, is ghee de betere keuze.
Culinair gebruik
Boter en ghee zijn rijk aan verzadigde vetzuren, die hoge temperaturen aankunnen zonder beschadigd te raken. Verhitting van ghee blijkt ook veel minder van de giftige verbinding acrylamide te produceren dan verhitting van plantaardige en zaadoliën. Uit een studie bleek zelfs dat sojaolie meer dan 10 maal zoveel acrylamide produceerde als ghee wanneer beide werden verhit tot 160 °C. Bovendien heeft ghee een hoog rookpunt, dat is de temperatuur waarbij vetten vluchtig worden en beginnen te roken. Het rookpunt is 250 °C, wat aanzienlijk hoger is dan het rookpunt van boter, dat 175 °C bedraagt. Bij het koken op zeer hoge temperaturen heeft ghee dus een duidelijk voordeel ten opzichte van boter. Terwijl ghee stabieler is bij hoge temperaturen, is boter vanwege zijn zoetere, romigere smaak wellicht geschikter om bij lagere temperaturen te bakken en te koken.
Voordelen van ghee
Dankzij zijn indrukwekkende voedingsstoffenprofiel wordt ghee in verband gebracht met verschillende gezondheidsvoordelen. Hier zijn een paar van de mogelijke voordelen van ghee:
Kan darmontsteking verminderen. Ghee is een geweldige bron van boterzuur, een vetzuur met een korte keten dat in verband is gebracht met lagere ontstekingsniveaus en een betere spijsvertering in studies bij mensen en dieren.
Rijk aan geconjugeerd linolzuur. Sommige onderzoeken suggereren dat geconjugeerd linolzuur gunstig kan zijn voor aandoeningen als kanker, een hoog cholesterolgehalte en obesitas.
Verhoogt vitamine A-inname. Ghee kan helpen om je inname van vitamine A te verhogen, een vetoplosbare vitamine die belangrijk is voor het behoud van gezonde ogen, een gezonde huid, een goede immuunfunctie en meer.
Kan de gezondheid van het hart ondersteunen. Ghee is rijk aan omega-3 vetzuren, die ontstekingen kunnen helpen verminderen en beschermen tegen hartaandoeningen.
